EÜ’de “Türk Dünyası Modernleşmesi: Türk Dünyası Hikâye ve Roman Sempozyumu”

EÜ’de “Türk Dünyası Modernleşmesi: Türk Dünyası Hikâye

ve Roman Sempozyumu”

Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde,

Cumhuriyetin 100 Yılı ve İsmail Gaspıralı’nın anısına ‘Türk Dünyası

Modernleşmesi: Türk Dünyası Hikâye ve Roman Sempozyumu’nun açılışı

gerçekleştirildi. Sempozyumun açılışına EÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr.

Mehmet Ersan, Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yusuf Ayönü, Uluslararası

Türk Kültür Teşkilatı (TÜRKSOY) Sibirya Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Timur

Davletov, Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü öğretim üyesi Doç.

Dr. Yılmaz Özkaya’nın yanı sıra yurt içinden ve yurt dışından yüzü aşkın bilim

insanı ile öğrenciler katıldı.

Sempozyumun açılışında konuşan EÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr.

Mehmet Ersan, “Türk milleti, 29 Ekim 1923 tarihinde kutlu mazisinin en önemli

uyanışlarından birini gerçekleştirmiş, içteki ve dıştaki yıkıcı odaklara asla fırsat

vermeyeceğini azim ve kararlılığıyla ortaya koymuştur. Milli Mücadele’nin her

safhasında sahip olunan manevî kuvvet ve direncin yegâne kaynağı, Türk

milletinin varoluşuna duyulan bağlılık, sadakat ve sarsılmaz inanç olmuştur. Bu

itibarla cumhuriyet, bağımsızlığını korumak, hür ve müstakil yaşamak isteyen

milletimizin doğrudan doğruya ruhundan doğan bir şaheser olarak ortaya

çıkmıştır. Türk milletinin kendi hakkında alacağı kararlara ve yapacağı

tercihlere hiçbir oluşumun, unsurun, kesimin veya zümrenin müdahil

olamayacağı Cumhuriyetle temellenmiş ve şekillenmiştir. Bu duygu ve

düşüncelerle büyük Türk milletinin ve ülkemizin 100 yılını yürekten kutluyor,

en kalbi ve halisane sevgi ve saygılarımı sunuyorum. Devletimizin kurucusu ilk

Cumhurbaşkanımız Gazi Mustafa Kemal Atatürk ile birlikte kurucu

kahramanlarımızı ve aziz şehitlerimizi hürmet ve rahmetle anıyorum” dedi.

“Gaspıralı, fikirleriyle çağdaş Türk düşüncesine damga vurmuştur”

İsmail Gaspıralı’nın Türk dünyasının son asırlarda yetiştirdiği en büyük

idealistlerinden birisi olduğunu ifade eden Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet

Ersan, “Fikirleriyle ve faaliyetleriyle çağdaş Türk düşüncesine damgasını

vurmuş ender şahsiyetlerden olduğu, konuyla birazcık ilgilenen herkesin

malumudur. Geçtiğimiz asrın büyük uyanış hareketine öncülük etmiş ve bütün

Türk dünyası için “dilde, fikirde, işte birlik” ilkesini esas edinmiş bir aydını

anmak, elbette bizim için bir borçtur. Şüphe yok ki onun en önemli yanı;

bıraktığı eserleriyle, fikirleriyle ve takipçileriyle bugünkü Türk dünyasının dil,

fikir ve işteki birliğinin temel harcı olma görevini devam ettiriyor olmasıdır.

İsmail Gaspıralı’nın yolundan gidenler için bugünkü manzara, sevinmeyi

gerektiren bir manzaradır; bardağın dolu tarafı Gaspıralı’nın zamanından daha

fazladır. Dünün gerçekleri ile bugünün gerçekleri arasındaki farkı görerek 

hedeflerimizi belirlemek şartıyla Türk dünyasını bir güç hâline getirmek

mümkündür. Türk Devletleri Teşkilatı, TÜRKSOY, Türk Akademisi, Türk

Parlamenterler Birliği gibi uluslararası kuruluşlarımız bu anlamda geleceğe

ümitle bakmamızı sağlıyor. Şüphesiz mevcut duruma razı olamayız. İsmail

Gaspıralı’dan ilham alarak daha ileri gitmeli; muasır medeniyet seviyesini

geçmeli; yeni bir medeniyet hamlesiyle 21’inci asrı Türk Asrı yapmak iradesini,

her hâl ve şartta korumalıyız. Bu itibarla İsmail Gaspıralı’yı, anıyorum.

Biliyoruz ve inanıyoruz ki Türk dünyasının gelişimi ve değişimi yakalamak için

her türlü vasıtayı kullanarak bir araya gelmesi, bilgi ve tecrübe paylaşımında

bulunması, modern dünyayla maddi ve manevi güç birliği yapması çok

önemlidir. Bilinmesini isterim ki, Ege Üniversitesi, bu anlamda Türk dünyası

bağlamında özümsediği ilkeleri her daim taşıyarak, belirlemiş olduğu yüksek

değerler ve hedefler doğrultusunda yürüyüşüne kararlılıkla devam edecektir. Bu

itibarla Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün dil, tarih ve inanç köprüleriyle hazır

olmalı, olayların böldüğü tarihimiz içinde bütünleşmeliyiz dediği Türk

dünyasıyla İsmail Bey merhumun “Dilde, fikirde işte birlik” ülküsüyle hareket

etmeliyiz. Sempozyumun, başta ülkemiz olmak üzere tüm Türk dünyası

edebiyatlarına katkılar sağlamasını ve öncülük etmesin temenni ediyorum” dedi.

“Milli duyuş ve düşünüş tarzına sahip bir Türk aydını”

Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yusuf Ayönü ise, “’Dilde, işte,

fikirde birlik’ şeklinde formüle ettiği düşüncelerini hayata geçirmek adına bütün

yaşamını Rusya Türkleri arasında milli bilinci tesis etmek için uğraşan

Gaspıralı; Osmanlı Türklüğünün milli bilincinin henüz tam anlamıyla

oluşmadığı ya da zayıf olduğu bir dönemde milli duyuş ve düşünüş tarzına sahip

bir Türk aydındır. Türk toplulukları arasındaki siyasi ve ekonomik ilişiklerin

geleceğini öncelikle dil, edebiyat çalışmaları ve kültürel çalışmaların

belirleyeceğini biliyoruz. Bu sebeple bu türden bilgi şölenlerinin Türklük

bilimine gönül vermiş bilim insanlarının üzerinde düşen bir borç olduğunu

düşünüyoruz. Türk dünyası edebiyatlarının araştırılmasının tarihe karşı

sorumluluk ve tanıklık görevini yerine getirmek olduğu kanaatinin taşıyoruz”

dedi.

“Gaspıralı İsmail, Türk alemini uyandıran büyük bir mürşit”

Doç. Dr. Yılmaz Özkaya, “Sempozym; Türk Dünyasının modernleşmesi,

modern Türk topluluklarının dili, edebiyatı, folkloru, siyasi ve sosyal tarihi,

sosyal ve kültürel durumları alanlarında yeni ve özgün araştırmaların sunulduğu

ve tartışıldığı bir ortam olacaktır. 19’uncu yüzyılın sonlarında Türk dünyasında

modernleşme kavramı ‘Ceditçilik’ olarak tanımlamaktadır. İsmail Gaspıralı’nın

sistematik bir hale getirdiği bu hareket geleneği yıkmayı yönelik bir hareket

olmaktan ziyade geleneğin bozuk yanlarını onaran içerisinde milli unsurları da

barından bir uyanış hareketidir. Geçmiş yüzyılın önemli fikir adamı olan İsmail

Gaspıralı’ya adanmış olan bu sempozyumda Çarlık Sovyet ve bağımsızlık

dönemi Türk dünyası Roman ve hikayeleri birçok ülkeden katılan alan

uzmanlarının bildirileriyle ele alınacak ve değerlendirilecektir. İsmail Gaspıralı, 

Türk kültürünün umumi meselelerini geniş bir şekilde ele alan fikir adamıdır.

Onu sadece Türklük aleminde Rus tesirinin hükmünü icra ettiği bir köşenin

matbaa tarihini temsil eden biri olarak göremeyiz. Halil İnalcık’ın ifadesiyle

Gaspıralı İsmail Bey, Türk alemini uyandıran büyük bir mürşit, büyük bir

terbiyeci ve ıslahatçıydı. O, Türk dünyasında en çok tanınan ve bilinen

şahsiyetlerden biridir. Onun bu ölçüde tanınmasının altında yatan en önemli

neden şüphesiz çok yönlü oluşu ile ilgilidir. Zira İsmail Gaspıralı bir fikir adamı,

önder bir eğitimci ve ülkü sahibi biridir Bütün bunların ötesinde bir dava

adamıdır” dedi.

Açılış konuşmalarının ardından Prof. Dr. Mehmet Ersan tarafından

sempozyuma katkı verenlere plaket takdim edildi. Daha sonra Prof. Dr. Yavuz

Akpınar, “Gaspıralı’nın Rusya Türklerinin Modern Edebiyatına Bakış”, Prof.

Dr. Selma Barutcu Özönder “Modern Türklerin Yeni Yolları”, Prof. Dr. Şuayip

Karakaş “Özbek Edebiyatında Tarihi Roman”, Prof. Dr. Ramazan Korkmaz

“Sınırlara Çarpan İnsanın Çığlığı: Küçürek Roman”, Prof. Dr. Ali Akar “Yeni

Bir Dil Yeni Bir Dünya: Türk Modernleşmesinin Dil Cephesi ve İsmail

Gaspıralı” konularında sunumlar gerçekleştirildi.

Türkiye Cumhuriyeti’nin yüzüncü yılına ve öncü fikir insanı, eğitimci ve

yayıncı İsmail Gaspıralı’nın anısına adanan sempozyum kapsamında farklı

ülkelerden yetkin bilim insanları tarafından Türk Dünyası Edebiyatı ile ilgili

sunumlar yapıldı.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı